Aktualności

Reaguj na przestępstwa z nienawiści

Wśród przestępstw ściganych z urzędu szczególną grupę stanowią przestępstwa motywowane nienawiścią. Ich celem jest nie tylko wyrządzenie krzywdy konkretnej osobie, ale także zastraszenie całej grupy, do której przynależy pokrzywdzony.

Najważniejsze działania Policji mające na celu zwalczanie rasizmu, ksenofobii i innych form dyskryminacji:

  1. Ściganie sprawców przestępstw motywowanych uprzedzeniami i nienawiścią
  2. Współpraca ze społecznością lokalną (a w szczególności z grupami najbardziej zagrożonymi uprzedzeniami i dyskryminacją) w zapobieganiu zjawisku przestępczości z nienawiści.  
  3. Rozwijanie zasady budowania partnerstwa ze społecznością lokalną i instytucjami w celu zwalczania rasizmu i ksenofobii
  4. Edukacja antydyskryminacyjna – szkolenia z zakresu przeciwdziałania i zwalczania przestępczości z nienawiści

Co to są przestępstwa z nienawiści?

Definicja robocza przyjęta przez ODIHR (Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka)

(A) Każde przestępstwo natury kryminalnej, włączając w to przestępstwa wymierzone w ludzi i ich mienie, w wyniku którego ofiara, lokal, lub inny cel przestępstwa, są dobierane ze względu na ich faktyczne bądź domniemane powiązanie, związek, przynależność, członkostwo lub udzielanie wsparcia grupie zdefiniowanej w punkcie B.

(B) Grupa może być wyróżniana na podstawie cech charakterystycznych wspólnych dla jej członków, takich jak faktyczna lub domniemana rasa, narodowość lub pochodzenie etniczne, język, kolor skóry, religia, płeć, wiek, niepełnosprawność fizyczna lub psychiczna, orientacja seksualna lub inne podobne cechy.

Propagowanie faszyzmu, totalitaryzmu. Nawoływanie do nienawiści i znieważanie z powodu różnic rasowych.

Polski kodeks karny zawiera kilka typów czynów karalnych, gdzie wprost mowa jest o przestępstwach motywowany uprzedzeniami rasowymi, wyznaniowymi, narodowymi, politycznymi lub ze względu na określony światopogląd osoby pokrzywdzonej.

Art.119. Kodeksu Karnego

§1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 256. Kodeksu Karnego

§1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1 albo będące nośnikiem symboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totalitarnej.

§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego określonego w § 2, jeżeli dopuścił się tego czynu w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej lub naukowej.

§ 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2, sąd orzeka przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie stanowiły własności sprawcy.

Art. 257. Kodesku Karnego

Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Dlaczego wyodrębniono specjalną kategorię przestępstw? Ponieważ konsekwencje takich czynów są bardziej dotkliwe w porównaniu z klasycznymi przestępstwami. Nie tylko odciskają one bowiem silnie piętno na psychice pokrzywdzonego, ale również godzą w całą społeczność, której pokrzywdzony jest reprezentantem. W jaki sposób? Tego typu akty to swego rodzaju komunikat, że żaden z przedstawicieli danej grupy nie może czuć się już bezpiecznie, że każdy jej członek może zostać skrzywdzony przez grupę dominującą. W konsekwencji przestępstwa te mają znaczenie symboliczne i bardzo silnie oddziałują na całość społeczeństwa, destabilizując panujący w nim porządek publiczny. Są one dotkliwsze również dlatego, że wzbudzają w ofiarach ciągły strach. Gdy jedynym powodem ataku jest uprzedzenie do inności, osoby pokrzywdzone są narażone na ponowną agresję, dalsze zastraszanie lub odwet ze strony sprawców – i ciągle czują się zagrożone.
 
Warto również zwrócić uwagę na to, że przestępstwa z nienawiści często idą w parze z mową nienawiści i mają ze sobą wiele cech wspólnych. Potwierdza to przeprowadzona przez MSW analiza w ramach projektu „Imigranci wobec przestępstw z nienawiści – czyli jak skutecznie dochodzić swoich praw”. (źródło: http://uchodzcy.info/reaguj-na-przestepstwa-z-nienawisci/)

Powrót na górę strony